Over de Nederlandse Gebarentaal en dovencultuur

Gebarentalen zijn, evenals gesproken talen, op een natuurlijke manier ontstaan, met een eigen grammatica en lexicon die net als gesproken talen evolueren en veranderen. Hoewel de aanname bestaat dat de Nederlandse Gebarentaal alleen maar bedacht is als hulpmiddel voor doven, is dit niet juist. Je kunt in NGT filosoferen, gedachten uitwisselen, diepe discussies aangaan en alles uitdrukken wat men in gesproken talen ook kan uitdrukken. Je kan in NGT zeggen en laten zien dat je verliefd bent, dat je verdriet hebt of heel blij bent.

In Nederland is de NGT nog niet erkend (2016) terwijl dit voor het Nederlands en Fries al wel het geval is. De Nederlandse Dovengemeenschap strijdt al jaren voor erkenning van hun eigen taal, omdat Doven vinden dat erkenning betekent dat ze ook als volwaardige Nederlandse burgers worden gezien. Desondanks is de NGT niet helemaal onbekend. Dagelijks wordt het journaal voorzien van tolken, jaarlijks worden de Sinterklaasintocht en de kerstboodschap van koning Willem-Alexander vertolkt. Steeds meer festivals en musea kiezen er voor om NGT in te zetten. Verder kun je doven met elkaar zien gebaren op straat. Hoe anders dat was vroeger! Tot de jaren tachtig was het zelfs verboden om gebaren te gebruiken binnen het dovenonderwijs. NGT leefde toen vooral ondergronds. Met de invoering van het tweetalig onderwijs veranderde dat langzaam, totdat Doven begrepen dat het hun bestaansrecht was om in hun eigen taal te mogen communiceren.

Er zijn even zoveel gebarentalen als dat er gesproken talen zijn; er zijn zelfs varianten of dialecten in verschillende regio’s. In Nederland bestaan er vijf varianten van de Nederlandse Gebarentaal, al wordt een gestandaardiseerde versie onderwezen op dovenscholen en binnen de tolken- en docentenopleiding. Gebaren uit de verschillende Nederlandse varianten kun je in dit boek nog wel terug zien. Maar NGT verschilt wél sterk van de Vlaamse Gebarentaal en de Britse Gebarentaal (BSL) verschilt sterk van de Amerikaanse Gebarentaal (ASL). Toch communiceren Doven van over heel de wereld gemakkelijk met elkaar. Dit is grotendeels te verklaren doordat gebarentalen zeer visuele talen zijn.

Taal is cultuur en cultuur is taal. Beide zijn met elkaar verbonden. In de Nederlandse dovencultuur vind je dan ook poëzie en theater in de NGT. Ook humor, gedrag en gewoontes binnen de dovengemeenschap behoren tot dovencultuur. Bijvoorbeeld als je iemands aandacht wilt trekken, dan roep je niet, maar je kunt knipperen met het licht.

Ook horenden kunnen NGT leren. Dit is een spannende en leuke uitdaging, want je leert een nieuwe taal die tot uiting komt op een visuele manier en niet op een auditieve manier, zoals je gewend bent. Meer weten over de Nederlandse Gebarentaal, Dovencultuur of de Nederlandse dovengemeenschap? Kijk op:
www.dovenschap.nl
www.dovejongeren.nl
www.gebarencentrum.nl
www.doofcentraal.nl
www.handtheater.nl
www.doofgewoon.nl